Deze leidraad beschrijft de werkwijze voor screening osteoporose bij volwassen patiënten met darmfalen type II en III, welke langdurig worden behandeld met parenterale voeding.

Deze leidraad is van toepassing op de behandelaren van de darmfalen expertisecentra Nederland.

TPV = totale parenterale voeding

Darmfalen is een aandoening waarbij de darmen niet, of onvoldoende, in staat zijn voedingstoffen en/of vocht op te nemen om een goede voedings- en/of vochttoestand te behouden waardoor patiënten afhankelijk zijn van parenterale toediening van voedingstoffen en/of vocht.

Het is de verantwoordelijkheid van de behandelend arts, verpleegkundig specialist of physician assistant om alle patiënten met darmfalen te screenen op osteoporose, een risicoanalyse vast te leggen en afwijkingen in de botmineraaldichtheid vast te stellen. Indien noodzakelijk dient tijdig een passende behandeling gestart te worden.

Deze leidraad beschrijft stappen in het zorgproces om osteoporose vroegtijdig op te sporen, te diagnosticeren en zo nodig te behandelen.

Elke volwassen patiënt met darmfalen wordt tenminste iedere 18 maanden gescreend op afwijkingen in de botmineraaldichtheid en aanwezigheid van wervelfracturen. Aanvullende risicoanalyse kan bijdragen aan algemene adviezen en het besluit wel of niet te behandelen in geval van aangetoonde osteoporose.

Alle volwassen patiënten met darmfalen worden tenminste 1x per 18 maanden onderzocht op afwijkingen in de botmineraaldichtheid en aanwezigheid van wervelfracturen. Tevens dient laboratoriumonderzoek gericht op de botgezondheid verricht te worden. In multidisciplinair overleg kan besloten worden deze onderzoeken frequenter te herhalen.

Behandeling wordt geïnitieerd afhankelijk van de onderzoek uitslagen. Behandeling van osteoporose vindt plaats volgens de Nederlandse richtlijn osteoporose en fractuurpreventie. Orale behandeling heeft de voorkeur, echter zal dit in veel gevallen niet mogelijk zijn gezien de beperkte absorptie capaciteit. De keuze voor behandeling hangt af van de leeftijd en de nierfunctie. Bewegen en overige leefstijladviezen conform bovenstaande richtlijn.

In geval van zoledronaat iv of denosumab sc: zie protocollen zoledronaat iv en denosumab sc

Nederlandse Internisten Vereniging. Osteoporose en fractuurpreventie. Federatie Medisch Specialisten, augustus 2022

Cuerda C, Pironi L, Arends J, Bozzetti F, Gillanders L, Jeppesen PB, Joly F, Kelly D, Lal S, Staun M, Szczepanek K, Van Gossum A, Wanten G, Schneider SM, Bischoff SC; Home Artificial Nutrition & Chronic Intestinal Failure Special Interest Group of ESPEN. ESPEN practical guideline: Clinical nutrition in chronic intestinal failure. Clin Nutr. 2021 Sep;40(9):5196-5220

Pironi L, Boeykens K, Bozzetti F, Joly F, Klek S, Lal S, Lichota M, Mühlebach S, Van Gossum A, Wanten G, Wheatley C, Bischoff SC. ESPEN guideline on home parenteral nutrition. Clin Nutr. 2020 Jun;39(6):1645-1666

Loris Pironi, Cristina Cuerda, Palle Bekker Jeppesen, Francisca Joly, Cora Jonkers, Željko Krznarić, Simon Lal, Georg Lamprecht, Marek Lichota, Manpreet S Mundi, Stéphane Michel Schneider, Kinga Szczepanek, André Van Gossum, Geert Wanten , Carolyn Wheatley, Arved Weimann. ESPEN guideline on chronic intestinal failure in adults - Update 2023; 2023 Oct;42(10):1940-2021